Na plofkip ook plofstudent?
Hogescholen en universiteiten in Nederland mogen studenten in de toekomst ook na het eerste studiejaar een bindend negatief studieadvies geven. Het experiment start voor nieuwe studenten in 2013-14 en het jaar erop. Doel is te onderzoeken of de ‘stok achter de deur’ ertoe leidt dat studenten niet, zoals nu, na het eerste studiejaar ‘de teugels laten vieren’. Het advies kan bijvoorbeeld inhouden dat een student uitgesloten van bepaalde vakken of dat de geldigheid van tentamens wordt ingekort. In het uiterste geval kan een student verwijderd worden van zijn opleiding.
Is dit werkelijk een goede manier om langstuderen tegen te gaan? De door veel studenten gevreesde langstudeerboete is vorig jaar na veel commotie alsnog afgeschoten. Het wekt dan ook verbazing dat studenten op deze slinkse wijze alsnog behoorlijk duur uit kunnen zijn wanneer ze langer dan gepland over hun studie doen.
Immers: als de kabinetsplannen doorgaan vervalt de basisbeurs voor studenten ook al. Hiervoor in de plaats komt een sociaal leenstelsel. Het betekent dat een student dus een minimale studieschuld heeft van zo’n €7000 (gebaseerd op een vierjarige studie * €1750 collegegeld) . Nominaal afstuderen is in Nederland eerder uitzondering dan regel: meer dan de helft van de studenten haalt een studie niet binnen de voorgeschreven periode. Een nieuwe studie moeten starten, uitgesloten worden van vakken of tentamens opnieuw moeten maken zorgt dus voor nog meer vertraging en dat drukt de kosten natuurlijk niet.
De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) is het niet eens met de plannen van het kabinet. “Het is heel slecht voor de kwaliteit van het onderwijs”, zegt voorzitter Kai Heijneman tegen de NOS. “Je krijgt straks wetenschappers die heel snel zijn opgeleid, maar kwalitatief misschien niet het best.” Minister van Onderwijs en Cultuur Jet Bussemaker (vorige functie: bestuursvoorzitter van de Hogeschool van Amsterdam) ziet zelf geen probleem in de plannen. Volgens haar is het goed om een stok achter de deur te hebben en te zorgen dat studenten gemotiveerd blijven, ook na het eerste jaar.
Met de nieuwe maatregel wordt de studiedruk behoorlijk opgevoerd. In combinatie met het sociale leenstelsel is een hogere of universitaire opleiding ook bepaald niet goedkoop meer. De meeste studenten zullen dan ook moeten werken naast hun studie. Dit kan mogelijkerwijs dan weer ten koste van de studie gaan. Nevenactiviteiten naast de studie zullen waarschijnlijk minder populair worden door de plannen, om maar zo min mogelijk vertraging op te lopen.
Het kabinet creëert hiermee een nieuw fenomeen: de plofstudent. Een student die louter in de boeken zit, tentamens maakt, colleges voorbereidt, maar hiernaast weinig tot niets meer durft te ondernemen uit angst voor dure gevolgen. En dat kan toch ook de bedoeling van studeren niet zijn. Toch?